انواع بازیهای کودکانه و نمونه ای از آن
1. بازیهای حسی
بخش بزرگی از بازی ها به تقویت حواس پنجگانه مربوط می شود؛ یعنی این بازی ها کمک میکند تا حواس لامسه، بویایی، چشایی، بینایی وشنوایی در کودک تقویت شود. تقویت این حواس موجب می شود تا مهارت های استفاده از آنها در کودک رشد کند.
این موضوع خیلی مهم است که کودک بتواند خوب ببیند، بشنود، بو کند، لمس کند و بچشد. کودکی که بتواند به خوبی از حواس پنجگانه اش استفاده کند، خودرا به خوبی می شناسد. به توانایی های خود پی برده و دارای اعتماد به نفس بالایی است. بنابراین در تمام دوران رشد کودک، سعی کنید ازاین بازی ها استفاده کرده و بدینوسیله حواس کودک تقویت شود.
نمونه ای از بازی های حسی
آویزهای رنگی و گوناگون درست کنید. این آویزه ها را بالای تخت و یا جای خواب نوزاد آویزان کنید. این آویزها موجب تقویت حس بینایی کودک می شود.
2. بازی حرکتی
گروه دیگری از بازی ها هستند که ماهیچه ها و اندام کودک را به حرکت در می آورند. باید بازی هایی را برای کودک ترتیب داد تا او بتواند دست ها، پاها، سر و بدن خود را حرکت بدهد.
با بازی های مختلف حرکتی باید به کودک فرصت داد تا در این نوع فعالیت ها مهارت پیدا کند.
نمونه ای از بازی های حرکتی:
یک قاشق و یک قابلمه در اختیار کودک قراردهید، ملاحظه می کنید که قاشق روی قابلمه کوبیده می شود، کودک از صدای تولید می کند، احساس رضایت و لذت را می برد، این بازی ساده زمینه ساز آشنایی کودک با موسیقی وموجب رشد حس شنوایی او می شود.
3. بازی های کلامی
گروه دیگری از بازی های کودکان به رشد کلامی آنان مربوط می شود. این بازی ها کمک می کنند تا بتواند به خوبی کلمه ها و جمله ها را بیان کند. کودک با این نوع بازی ها مهارت زیادی در حرف زدن کسب می کند.
نمونه ای از بازی های کلامی:
وسیله های مختلف مانند: شانه ، مسواک، لیوان، مداد، کتاب، تلفن و... را روبروی کودک بگذارید. نام هر وسیله رابگویید واز کودک بخواهید تا آن را به شما نشان دهد. از او بخواهید تا نام هر وسیله را تکرار کند .این عمل موجب می شود تا زمینه گفتگو بیشتر فراهم شده ورشد کلامی حاصل شود.
4. بازی های موزون
بازی های آهنگین وموزون نیز گروه دیگری از انواع بازی ها هستند . این بازی ها بسیار پر نشاط وهیجان انگیز است .در این بازی ها، همراه کردن ترانه و یا آهنگی که بازی با آن صورت می گیرد بسیار قابل توجه است .
کودک از ریتم وآهنگ همراه با کلام لذت می برد وموجب می شود تا حس درونی کودک تحریک شود و ترانه یا شعری بسازد که همین کار ابتدایی، زمینه بروز خلاقیت او خواهد شد.
5. بازی تقلیدی
قبلا گفتیم که تقلید می تواند زمینه خلاقیت را فراهم سازد. بازی هایی که کودکان بوسیله آنها از خیال پردازی و دقت استفاده می کنند، بازی های تقلیدی یا نمادین هستند. در این بازی ها، کودک خود را جای فرد دیگری با موقعیت ها و شغل های مختلف قرار می دهد.
ترتیب دادن بازی های تقلیدی فرصت خوبی است که کودک با محیط اطراف خود و دنیای بزرگسالان آشنا شود.
نمونه ای از بازی تقلیدی:
1. تصویرهای حیوان های مختلف را به کودک نشان بدهید و بخواهید تا کارهای زیر را انجام بدهد.
- صدای آن حیوان را در بیاورد.
- مانند آن راه برود.
- حرکت آن حیوان را انجام دهد.
2. تعدادی مکعب در اختیار کودک بگذارید و از او بخواهید پل یا برج یا خانه بسازد. تشویق نمایید در استحکام وشکل هندسی از ساختمانها یا پل هایی که دیده تقلید کند.
این گونه بازی ها قدرت سازندگی و خلاقیت را بالا برده و یا زمینه ای مناسب برای بروز و رشد آن فراهم می سازد.
6. بازی فکری
در بسیاری از بازی ها، کودک باید از فکر و تجربه های خود استفاده کند. در این بازی ها کودک باید از حافظه، ادراک، منطق ویا مهارت سرعت تصمیم گیری وحل مسئله کمک بگیرد. بازی با پازل، جورچین، بازی کارتی، چیستان ها ومعماها و مشاعره، نمونه هایی از بازی های فکری هستند.
این بازی ها، دقت، تفکر و منطق گرایی را در کودک رشد می دهد و در نتیجه او را برای ابتکار وخلاقیت آماده می سازد.
نمونه ای از بازی فکری:
تعدادی مهره های رنگی یا مکعب یا وسایل مختلف دیگر در اختیار کودک بگذارید واز او بخواهید آنها را بر اساس جنس، شکل، وکار آمدی وسیله، ارتباط بین آنها را هم کشف کند؛ تمایز وتشابه آنها را نیز درک کند و چیزهایی بسازد که اصلا به فکر ما نرسیده بود.
7. بازی های آزمایشی
دسته دیگری از بازی ها، بازی های آزمایشی هستند. در این بازی ها، کودک از راه بررسی دقیق و آزمایش های گوناگون، ویژگی های یک وسیله یا یک جنس را می شناسد، بازی های آزمایشی به کودک فرصت می دهد تا با طبیعت و محیط اطراف خود، آشنا تر شود.
نمونه ای از بازی های آزمایشی:
در یک روز آفتابی، یک رنگین کمان درست کنید .
شیلنگ آب را بگیرید وشیر آب را باز کنید، با شست دست خود، جلو شیلنگ آب را کمی بگیرید تا آب پخش شود. اگر کمی دقت کنید، رنگین کمان را خواهید دید.
8. بازی های نمایشی
گروه دیگری از بازی های نماشی هستند؛ مثل بازی تئاتری، بازی عروسکی و ... این بازی ها گروه گرایی، مهارت ارتباط برقرار کردن با دیگران، اعتماد به نفس و خود باوری را تقویت می کند.
9. بازی های آزاد
در کنار همه بازی های گفته شده دسته دیگری از بازی ها هستند که کودک خودش و یا با همکاری دوستانش انتخاب و یا طراحی می کند. این بازی ها جنبه سرگرمی دارد و در بروز و رشد خلاقیت کودکان تأثیر بسیاری دارد. حتما به کودکان اجازه بدهید تا این نوع بازی ها را نیز تجربه کنند و سعی کنید در بازی آزاد آنها دخالت نکنید تا بیشتر لذت ببرند و بدون محدودیت، خلاقیت و تراوش فکری خود را بروز و رشد دهند.
